ตอน : เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์

เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ เกิดวัน​ที่ 26 มีนาคม พ.ศ. 2483 ​ที่ อ. พนมทวน จังหวัดกาญจนบุรี ​เป็นบุตรคนโต​และ​เป็นผู้ชายคนเดียวในจำนวนพี่น้อง 5 คน บิดาชื่อ นายฮกหรือสมบัติ มารดาชื่อ นางสมใจ บิดาเคย​เป็นหลงจู๊โรงฝิ่น ในภายหลัง บิดามารดาหย่าร้างกัน

​เขาเรียนจบชั้นประถมศึกษาปี​ที่ 4 จากโรงเรียนวัดบ้านทวน จบมัธยมอุดมศึกษา​ที่โรงเรียน ทวีธาภิเษก จบปริญญาตรี นิติศาสตร์ธรรมศาสตร์ ​เมื่อปี พ.ศ. 2508 หลังจากนั้น​กลับ​ไปบวช​ที่วัดทุ่งสมอ กาญจนบุรี ​ระหว่างจำพรรษา ​ได้​ไปศึกษาธรรม​กับท่านพุทธทาสภิกขุ ณ สวนโมกขพลาราม อำเภอไชยา จังหวัดสุราษฏร์ธานี ​ได้รับปริญญาศิลปศาสตร์บัณฑิตกิตติมศักดิ์จากสถาบันราชภัฏกาญจนบุรี ปริญญาศิลปศาสตร์บัณฑิตกิตติมศักดิ์(ภาษา​และวรรณคดีคณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ​และ ปริญญาศิลปศาสตร์บัณฑิตกิตติมศักดิ์ (ภาษาไทย) คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ครอบครัวของเนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ชอบการ​แต่งโคลงกลอน ชอบดนตรีไทย มารดาชอบอ่านวรรณคดี ​เขาจึงอ่านหนังสือ​ได้ตั้งแต่อยู่​ชั้นประถมปี​ที่ 1 เป่าขลุ่ย​ได้ตั้งแต่ชั้นประถมศึกษาปี​ที่ 2

​เขา​เป็นคนช่างคิดช่างสังเกตมาตั้งแต่เด็กๆ​ ​เมื่อเรียนหนังสือชั้นมัธยมปี​ที่ 3 ​ได้พบโคลงสี่​ที่บิดาเขียนไว้​เมื่อยังหนุ่ม จึงเกิดแรงบันดาลใจเขียนโคลงส่ง​ไปลงหนังสือพิมพ์ท้องถิ่น ​เขาเริ่มเขียนกลอน​เมื่อชั้นมัธยมปี​ที่ 5-6 ​และเขียนจริงจังช่วง​ที่เรียนมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ช่วงนั้น​​เขาไม่ค่อย​ได้เรียนหนังสือ ชอบเอลวิส เพรสลีย์​เป็นชีวิตจิตใจ ไว้ผมทรงเดียว​กับเอลวิส พกหนังสือ I.S. Song Hits กว่า​จะเรียนจบปริญญาตรีจึง​ใช้เวลาถึง 7 ปี นิภา บางยี่ขัน ​เป็น​เพื่อนนักกลอน​ที่สนิทกันมาตั้งแต่มัธยมปลาย จนมาร่วมทีมนักกลอนมหาวิทยาลัยร่วมกัน

เคยทำงานในกระทรวงพัฒนาการแห่งชาติ ​เพื่อหาราย​ได้พิเศษ ตั้งแต่ยังเรียนไม่จบปริญญาตรี

หลังจากเรียนจบแล้ว​​ไปบวช ​ระหว่างพ.ศ .2511-12 สึกแล้ว​​ไปทำงานอยู่​กองบรรณาธิการ นิตยสาร วิทยาสาร ของ ไทยวัฒนาพานิช



​เมื่อปี 2514 ​แต่งงาน​กับคุณประคองกูล อิศรางกูร ณ อยุธยา ช่วงนี้​ไป​เป็นอาจารย์สอนวิชาการประพันธ์อย่างสร้างสรรค์ คณะ ศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ปัตตานี

หลังจากนั้น​ทำงานฝ่ายการพนักงาน ธนาคารกรุงเทพจำกัด ​โดย​เป็นผู้ชำนาญการด้านวัฒนธรรม สังกัดศูนย์สังคีตศิลป์ ฝ่ายการประชาสัมพันธ์

มีบุตรธิดา 2 คน ​คือ ประคำกรอง​และแก้วเก้า


ผลงาน​และรางวัล​ที่​ได้รับ

ในยุคแรกๆ​งานประพันธ์ของ​เขา​จะ​เป็นกลอนรัก​ทั้งสิ้น บทกลอน​ที่ชื่อ นกขมิ้น ​ได้รับคัดเลือกจากสมาคมภาษา​และหนังสือแห่งประเทศไทยนำ​ไปแปลเผยแพร่ในงานกวีนานาชาติ ณ ประเทศเกาหลี

คำหยาด ​เป็นหนังสือบทกวี​ที่มีชื่อเสียง พิมพ์ครั้งแรก​เมื่อพ.ศ. 2512 ​เป็นหนังสือ​ที่จำหน่าย​ได้ถึง 4,000 เล่มในครั้งแรก ​และพิมพ์ซ้ำ​ต่อมาอีกหลายครั้ง

บทกวี อาทิตย์ถึงจันทร์ บันทึกเรื่อง​ราวช่วง 14 ตุลาคม พ.ศ. 2516 ​ได้รับรางวัลชมเชยพิเศษวรรณกรรมบัวหลวงของธนาคารกรุงเทพจำกัด

บทกวี ชักม้าชมเมือง ​ได้รับรางวัลดีเด่นงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติ พ.ศ. 2521

เพียง​ความเคลื่อนไหว ​ได้รับรางวัลซีไรท์ พ.ศ. 2523

บทกวี เพียงขลุ่ยผิว ​ได้รับรางวัลดีเด่นงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติ พ.ศ. 2527

​เมื่อปีพ.ศ. 2533 - 2536 เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ เดินทาง​ไปทั่วประเทศ​เพื่อเขียนบทกวีบันทึกเรื่อง​ราวของทุกจังหวัดไว้ในผลงานชุด "เขียนแผ่นดิน" ​โดยมีเป้าหมายทูลเกล้าถวายต่อองค์สมเด็จ​พระบรมราชินีนาถในวโรกาศเฉลิม​พระชนมพรรษา 60 พรรษา นับ​เป็นผลงานเอก​ที่ส่งผลให้​ได้รับเกียรติจากคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ ประกาศให้​เป็น ศิลปินแห่งชาติ ​เมื่อ ปี พ.ศ. 2536 ​และ​ได้รับฉายาว่า​เป็น "กวีรัตนโกสินทร์"



ผลงานอื่นๆ​ เช่น

บทกวี ประคำกรอง
วารีดุริยางค์
เพลงขลุ่ยเหนือทุ่งข้าว
จากรึก ร.ศ. ๒๐๐
กรุงเทพทวารวดี
แว่วไหลในสายลม
ข้างคลองคันนายาว

​ความเรียง ​ที่นี่ขัดข้องหนอ
ดาบ​ที่หมกอยู่​ในจีวร
ดังนั้น​ฉันจึงเขียน
แผ่วผ่านธารน้ำไหล
เจ้าประคุณเอ๋ย
​ความคิดในดอกบัว
บังอบายเบิกฟ้า
ฝึกฟื้นใจเมือง
ลวดลายประแจจีน
มองพม่า

ฯลฯ

หนังสือ 100 นักประพันธ์ไทย ผ.ศ. ประทีป เหมือนนิล