 เมื่อปลายฝน |
|
| ชาร ทิคัมพร |
...ที่ครัวน้อยริมน้ำ ชายสูงอายุผมสีดอกเลานั่งนิ่งอยู่ตรงมุมโปรด มองสรรพสิ่งที่เกิดขึ้นรอบๆตัว ด้ ว ย ค ว า ม รู้ สึ ก ที่ แ ส น ดี......
 |
|
|
|
||
|
|
|
ปลายเดือนอ้ายแล้ว ฝนตกเกือบทุกวันจนพื้นดินกลายเป็นโคลนตมเฉอะแฉะ ทุกสวนมีหญ้ารกท่วมถึงเขา มันตกเกือบตลอดอาทิตย์ที่ผ่านมา ข่าวคราวก็มีแต่เรื่องน้ำท่วม... สวนพี่เป็นไงบ้าง ? ของผมเหลืออีกนิดเดียว เขาว่าน้ำปิงขึ้นสูงมาก น้ำกวงก็แรง ที่สบทาน้ำวน น่ากลัว ! ถนนหลายสายถูกน้ำเซาะขาด และโรงเรียนหลายแห่งต้องปิด น้ำปิงจะสูงขึ้นกว่านี้อีกมาก ด้วยน้ำป่านั้นหลากล้นจากดงดอยทั้งสองฝั่งน้ำลงมา เรือกสวนไร่นา ที่เป็นงานกลางแจ้งทำอะไรไม่ได้เลย ทุกแห่งหนมีแต่ฝนกับน้ำ น้ำ น้ำ และ น้ำ...จะทำอย่างไรกันดีหนอ !
แต่คนในหมู่บ้านนี้ก็ยังเต็มไปด้วยความหวัง พวกหนึ่งสาละวนอยู่กับการเสริมคันดินให้สูงขึ้น หวังว่ามันจะกั้นน้ำไม่ให้เข้าสวนได้ เหมือนอย่างที่เกิดขึ้นมาแล้วกับสวนทางเหนือน้ำ ชาวนาในเขตที่ลุ่มยืนอยู่บนบันไดบ้าน มองน้ำระดับเอวที่ท่วมไปไกลสุดสายตา เขาหวังว่ามันคงจะลดลงในสองวันนี้ ก่อนที่ข้าวจะเน่าตายหมด เพราะว่านั่นคือทั้งหมดที่เขามีอยู่ เด็กๆเล่นน้ำกันสนุกไม่ยอมขึ้น เล่นจนมือซีดเซียว และพวกแกก็หวังว่าน้ำจะไม่ลดลงเร็วนัก...ทุกคนมีความ หวัง ! เมื่อวานฝนหยุดเป็นวันแรกในรอบอาทิตย์ แดดส่องแสงจ้าทั้งวัน กลางคืนยังได้เห็นจันทร์ข้างขึ้นอ่อนสว่างไสว แสงของมันสาดส่องเข้าไปถึงหัวใจ ไม่ได้เห็นพระจันทร์กันนาน จนจำไม่ได้ว่าเห็นครั้งสุดท้ายน่ะมันเมื่อไร นั่งนับเดือนนับวัน ปลายฝนแล้วนี่ ! ทางเหนือฝนจะหมดก่อน และข้าวก็จะสุกก่อนด้วย มันจะสุกจากเหนือลงใต้ แต่มะม่วงนั้นจะสุกช้ากว่า มันจะสุกจากใต้ขึ้นเหนือ....ช่างแปลกเสียจริงธรรมชาตินี่ ! อาทิตย์หน้าก็จะถึงวันออกพรรษาแล้ว คงจะต้องเตรียมข้าวของสำหรับทำบุญในวันศีลใหญ่นี้ เช้าจะไปตักบาตรที่วัดแล้วฟังเทศน์ ไปที่วัดใกล้บ้านนี่แหละ แล้วรุ่งขึ้น วันแรมหนึ่งค่ำยังเป็นวันตักบาตรเทโวอีก ด้วยว่าวันนี้เป็นวันที่องค์พระศาสดาเสด็จกลับลงจากดาวดึงส์สวรรค์ พระองค์เสด็จขึ้นไปทรงเทศน์โปรดพระพุทธมารดา....สาธุ ! เช้านี้ไม่มีฝน อาจจะเว้นสักวันสองวัน แสงแดดสีอำพันส่องทะลุใบไม้ลงมาเป็นลำยาว รอบสระกว้างเงียบสงบ น้ำนิ่งจนเห็นเงาต้นไม้ใหญ่รอบๆสระเหมือนภาพวาด...ปลาช่อนที่กำลังหวงลูกชักครอกเกิดใหม่ฮุบโผง ! น้ำที่นิ่งกระเพื่อมออกไปเป็นวงกว้าง ปลาใหญ่กำลังกินปลาเล็ก ! สัญญาณแห่งชีวิตเริ่มขึ้นแล้ว งูกินปลาตัวเขื่องซุ่มอยู่ในกอกกชายตลิ่ง เจ้าแม่ปลาว่ายรี่เข้าอมลูกอ่อนไว้ในปากก่อนที่เจ้างูใหญ่จะกินลูกมัน .... แม่นกกวักเดินดุ่มอยู่ข้างพงหญ้าริมน้ำ มองหาลูกกบ ลูกกุ้ง และแมลง...มันคุ้ยจิกไส้เดือนตรงริมตลิ่งให้กับอีกหลายชีวิตที่กำลังตามต้อย ลูกเจี๊ยบขนดำฟูที่ฟักเป็นตัวเมื่อวานสี่ตัว ตัวมันกลมเท่าลูกมะนาว วิ่งล้มลุกคลุกคลานตามแม่หายเข้าไปในกอเตย แดดแรงขึ้นอีกนิด นกอพยพหลายชนิดปรากฏตัว กระเต็นใหญ่ปากสีแดงสดโผเข้าเกาะกิ่งหว้าริมสระ มันร้องเสียงแหลม ยืนยันว่าหน้าหนาวกำลังจะมาถึง กระเต็นน้อยตัวเล็กเกาะกิ่งพุทธรักษาที่เอนเรี่ยน้ำ จ้องหาปลาตัวเล็ก...นกตัวเล็กหากินอย่างนกตัวเล็ก ! ผิวน้ำในสระเป็นไอลอยขึ้นแล้วก็จางไปในแสงแดด ที่ครัวน้อยริมน้ำ ชายสูงอายุผมสีดอกเลานั่งนิ่งอยู่ตรงมุมโปรด มองสรรพสิ่งที่เกิดขึ้นรอบๆตัว ด้ ว ย ค ว า ม รู้ สึ ก ที่ แ ส น ดี... ๒... ใกล้ค่ำ เมฆดำลอยต่ำเข้ามาแทนท้องฟ้าสีทึมเมื่อตอนเย็น ฟ้าแลบแปลบปลาบไปทั่ว ใครเลยจะนึกว่าจนปลายเดือนยี่ ออกพรรษามาสามอาทิตย์แล้วยังจะมีฝนหนักอยู่อีก มันตกหนักติดกันมาแล้วห้าวัน นึกกันว่าวันนี้คงจะไม่มีฝนอีกแล้ว แต่ตอนนี้ฟ้ากำลังร้องก้อง ลมตะวันตกพัดแรง ฝนหนักคงจะตามมาในไม่ช้า คงไม่พ้นคืนนี้ไปได้...... ชายสูงอายุผมสีดอกเลาครุ่นคิด.. ชมพู่ในสวนของแกกำลังผลิดอก แม้ยังไม่มากนักแต่มันก็เป็นความหวังว่า การเก็บเกี่ยวรุ่นแรกคงจะทันปีใหม่ มันเป็นช่วงเวลาที่ชาวสวนทุกคนสร้างฝันไว้ตั้งแต่ต้นฤดูฝน หลังจากที่ได้ทุ่มเททุกอย่างเพื่อจะให้ผลไม้เก็บขายได้ตอนปีใหม่ อย่างน้อยก็ส่วนหนึ่ง คืนนี้จะเป็นวันตัดสินว่าฝันนั้นจะเป็นจริงหรือไม่ ชายผมสีดอกเลาวิ่งวนไปทั่วบ้านเมื่อฝนเริ่มลงเม็ด เพื่อปิดประตูหน้าต่าง เก็บข้าวของที่จะเปียกน้ำเสียหายให้พ้นฝนพ้นน้ำ หมาน้อยสีขาววิ่งพล่านรอบๆตัวแก มันตามตะแกไปทุกที่ในบ้านเพราะกลัวเสียงฟ้าร้อง แมวดำสองแม่ลูกปีนขึ้นไปนอนบนขื่อใต้หลังคาครัวเรียบร้อยแล้ว หน้าต่างบานสุดท้ายปิดเสร็จพอดี เมื่อฝนสาดกระหน่ำบ้านไม้ไผ่หลังน้อย ชายผมสีดอกเลาเอนตัวลงนอนตรงที่ที่แกใช้นั่งเล่นนอนเล่นก่อนเข้านอนจริงๆ วันนี้แกเหนื่อยเหลือเกิน เสียงฝนสาดซัดหลังคาและฝาดังซ่าๆ น้ำที่เคยปริ่มคันดินรอบสวนเมื่อเดือนที่แล้ว กำลังเพิ่มระดับขึ้นอย่างรวดเร็วอีกครั้ง ดูจะมากกว่าทุกครั้งด้วย แกหวังว่าฝนคืนนี้คงจะเป็นฝนวันสุดท้ายของฤดู นี่หรือที่เขาเรียกกันว่า...ฝนสั่งฟ้า ! เมื่อวานลุงแดงที่ปลูกผักอยู่สวนข้างๆ หน้าหมองคล้ำ สวนของแกไม่มีคันดินกั้นน้ำ เพียงแค่สามฝนหนักติดกัน สวนผักทั้งหมดก็อยู่ใต้น้ำเสียแล้ว มีอีกหลายสิบสวนที่เป็นอย่างนี้ ในขณะที่อ้ายแก้ว คนสวนเหนือที่ปลูกผักเหมือนกัน ลิงโลดกับราคาผักที่จะพุ่งสูงอย่างรวดเร็วในอีกสองสามวันข้างหน้า ก็สวนของแกมันเป็นที่ดอนน้ำไม่ท่วม ชาวสวนคนที่ขายพืชผลได้ราคาดี คือภาพสะท้อนของชาวสวนอีกพวกที่กำลังหายนะ และมันคือภาพรวมของเกษตรกรไทย ! ชายสูงอายุนอนหนุนหมอนใบเล็ก ขยับตัวให้อยู่ในท่าสบาย แกรู้สึกปวดยอกที่หลัง คงเพราะยกเครื่องสูบน้ำเมื่อเช้านี้ แต่ช่างเถอะไม่เป็นอะไรมาก อีกสองสามวันมันก็จะหายไปเอง ความจริงแกจะยอมเจ็บมากกว่านี้อีก ถ้ามันแลกกันได้กับที่น้ำจะไม่ท่วมสวน ชายผมสีดอกเลาคิดถึงลูกสาวคนที่ทำงานอยู่เมืองไกล นานแล้วสิหนอที่ไม่ได้พบกัน แกยังจำได้เมื่อตอนลูกสาวคนนี้อายุห้าหกขวบ ทุกคืนก่อนนอนแกจะถูกรบเร้าให้เล่านิทาน นิทานนั้นจะมีอยู่เพียงสองเรื่องคือลูกเป็ดขี้เหร่เรื่องหนึ่ง กับเรื่องเจ้าชายน้อยซึ่งแกแต่งขึ้นเองอีกเรื่องหนึ่ง เรื่องเจ้าชายน้อยเป็นเรื่องที่ไม่มีวันจบ เพราะแกจะหลับไปเสียก่อน หลังจากที่เล่า วกวนด้วยความง่วงงุน จนลูกสาวต้องทักท้วงว่าพ่อเล่าผิดแล้ว ! เธอไม่เคยเบื่อเลยที่จะฟังนิทานซ้ำซากที่พ่อเล่าอยู่ทุกคืน..... ชายสูงอายุมีความสุขอยู่กับความหลังด้วยการคิดถึงเรื่องนี้ก่อนนอนเสมอ มันเป็นความสุขเล็กๆน้อยๆ ที่แกสร้างให้กับตัวเองได้โดยไม่ต้องเสียเงินซื้อหา.....
นกกาเหว่าร้องเสียงหวานก้อง ! ประกาศเขตแดนของมันเองและเป็นสัญญาณของวันใหม่ เสียงของมันเป็นตัวแทนของฤดูหนาว ชายผมสีดอกเลานอนขดตัวด้วยความหนาวเหน็บ แกหลับไปตรงที่นอนเล่นเมื่อคืนด้วยความเหนื่อยล้า โดยไม่ได้กลับไปนอนที่เตียง ลมหนาวต้นฤดูวันแรกพัดซู่แทรกเข้ามาตามผนังไม้ไผ่ ปลุกตะแกให้จำต้องลุกขึ้น... เช้าแล้ว ฝนหยุดแล้ว ! แดดอ่อนส่องแสงเรืองรอง ชายสูงอายุเดินตัวงอไปที่หน้าต่าง มองออกไปยังสวนกว้าง สวนทั้งสวนขาวไปด้วยน้ำที่ทะลักข้ามคันดินเข้ามาตั้งแต่เมื่อคืน กะละมังพลาสติกสองสามใบลอยฟ่อง.... ชายผมสีดอกเลารู้สึกว่า ห ลั ง ข อ ง แ ก ป ว ด ห นึ บ ขึ้ น อี ก จ น แ ท บ ท น ไ ม่ ไ ห ว ! ๓... เช้านี้ชายสูงอายุตื่นแต่เช้าอย่างเคย แกรีบรดน้ำต้นไม้ ให้อาหารหมาและแมว แล้วรีบกินข้าวให้เสร็จเร็วหน่อย แกจะไปทำบุญที่วัด ก็วันนี้ "วันยี่เป็ง" ไง ! วันศีลใหญ่อีกวันหนึ่ง ลานหน้าโบสถ์มีคนเต็ม ผู้หญิงนุ่งซิ่นไหมแต่งตัวชุดพื้นเมืองหลากหลายสีสัน ผู้ชายบางคนก็แต่งชุดพื้นเมือง ส่วนผู้เฒ่าและผู้เคร่งศีลจะแต่งขาว มีผ้าขาวคล้องบ่า ต่างชุลมุนตักบาตรด้วยข้าวปลาอาหารที่เตรียมไป...ชายสูงอายุยืนแอบอยู่ตรงมุมโบสถ์อย่างเจียมตัว แกชื่นชมและโมทนาไปกับเหล่าศรัทธาวัด แกไม่มีเวลาเตรียมข้าวของตักบาตรอย่างคนอื่น ลำพังหุงหากินเองคนเดียวก็ยากอยู่แล้ว ! แต่ไม่เป็นไร ประเดี๋ยวเอาปัจจัยใส่ตู้บริจาคในโบสถ์ก็ได้ แล้วก็จะติดกัณฑ์เทศน์สักกัณฑ์หนึ่ง สายอีกหน่อยเทศน์มหาชาติก็จะเริ่ม ตั้งแต่กัณฑ์ทศพรเป็นต้นไป ปีนี้มีคนติดกัณฑ์เทศน์มหาชาติครบทั้งสิบสามกัณฑ์.... ค่ำแล้ว ประทีปวางอยู่เป็นระยะสองข้างถนนในหมู่บ้าน หน้าบ้านใครบ้านนั้นก็จัดหาประทีปมาตามกันเอง เขาวางรายมันไว้เป็นทิวแถวตามริมถนน บางบ้านใช้เทียนปักรายไว้บนรั้วยาวตลอดแนว บ้างก็ใช้ขวดใส่น้ำมันแล้วทำไส้จุดแทนตะเกียง เด็กๆถูกใช้ให้มาตามประทีปที่เขาช่วยกันวางรายไว้แล้วเมื่อตอนบ่าย พวกแกเอาเทียนไขมาจ่อที่ไส้ประทีปทีละดวงๆ ไม่นานถนนทั้งหมู่บ้านที่เลี้ยวลดขนานไปตามลำเหมืองก็สว่างวอมแวมไปด้วยเปลวประทีป เกือบทุกบ้านทำ "ประตูป่า" เอาไว้ที่หน้าบ้าน ด้วยเชื่อกันว่าวันนี้เป็นวันที่องค์เวสสันดรเจ้าจะทรงช้างเสด็จกลับจากเขาวงกตสู่นคร จะต้องทำซุ้มประตูรับเสด็จให้สวยทีเดียว ประตูป่าที่ทำด้วยซุ้มต้นกล้วยกับทางมะพร้าว ถูกประดับประดาด้วยดอกดาวเรืองและดอกไม้อื่นๆ โคมกระดาษสาทีมีพู่ห้อยถูกแขวนไว้เหนือซุ้มประตู พอใส่ไฟเข้าไปในโคมมันจะสว่างนวลตา ประทีปนั้นเอามาเน้นตามแต่งให้สว่างเป็นพิเศษที่ประตูป่านี้ ต่างประกวดประขันกันทั้งหมู่บ้าน มืดแล้ว ประทีปและโคมกระดาษถูกตามไฟจนครบ ทั้งหมู่บ้านสว่างไสว ผู้คนเดินกันขวักไขว่ไปดูประตูป่าของบ้านอื่นๆ ประตูป่าบ้านสล่าคำแต่งสวยงามกว่าทุกบ้าน ปีไหนเขามีประกวดกัน สล่าคำช่างไม้ใหญ่จะได้รางวัลทุกครั้งไป หนุ่มสาวพากันซ้อนรถมอเตอร์ไซค์ออกจากหมู่บ้านมุ่งไปที่ริมน้ำปิง มือขวาของสาวเจ้าเกาะเอวหนุ่มไว้มั่น มือซ้ายถือกระทง เขากับเธอจะไปลอยกระทงสมาลาโทษแม่พระคงคา แล้วอธิษฐานให้กระทงน้อยคู่นี้ลอยไปด้วยกันจนถึงริมฝั่งยมุนา ณ ชมพูทวีป เพื่อสักการะแด่รอยพระพุทธบาทที่อยู่ไกลโพ้น... ผู้ใหญ่และผู้เฒ่าผู้แก่เตรียมตัวไปวัดอีกรอบ สองทุ่มเป็นกำหนดที่ท่านพระครูจะเทศน์มหาชาติกัณฑ์มัทรี กัณฑ์นี้ท่านเทศน์เพราะจับใจนัก สาวแก่แม่หม้ายหลายคนต้องนั่งซับน้ำตาทุกปีให้กับเทศน์กัณฑ์นี้ แต่ก็ยังมีอุบาสกอุบาสิกาที่จมอยู่ในกองกิเลสอีกมาก ไม่ไปวัดเพื่อฟังเทศน์ พากันเข้าล้อมวงกินเหล้าอยู่ที่บ้าน อ้างว่าเพื่อเป็นพุทธบูชา !
ชายสูงอายุนั่งเอนหลังอยู่บนระเบียงบ้านหลังน้อย พระจันทร์สิบห้าค่ำสว่างไสว แกเพิ่งจะประจักษ์วันนี้เองว่า กระต่ายในจันทร์นั้นหันหน้าไปทางซ้าย...เสียงประทัดใหญ่น้อยดังเปรี้ยงปร้างถี่ยิบแสบแก้วหู มีไอ้เด็กบ้าจุดประทัดยักษ์เสียงสนั่นเหมือนโลกจะแตกดังเป็นระยะๆ หมาน้อยครางหงิงเข้าซุกปลายเท้าแก มันกลัวเสียงประทัดแทบเสียสติ คงจะเป็นอย่างนี้ไปจนค่อนรุ่ง พลุสีสวยแตกกระจายอยู่เหนือหัว โคมลอยถูกปล่อยขึ้นไป โปรยประกายตะไลลงมาเป็นสาย ปีนี้ดูจะมีโคมลอยมากกว่าปีที่แล้ว โคมนับสิบนับร้อยถูกปล่อยขึ้นฟ้า ส่องสว่างราวกับจะแข่งกับแสงจันทร์เพ็ญ ดึกแล้ว เทศน์มหาชาติกัณฑ์สุดท้ายที่วัดจบลง พวกที่ไปฟังเทศน์พากันกลับมาในหมู่บ้าน ต่างก็อิ่มไปด้วยบุญ ผู้เฒ่าเตรียมตัวเข้านอน ที่ยังไม่ง่วงก็นั่งคุยกันต่อ มีไม่น้อยพากันเข้าร่วมวงกินเหล้าล้างบุญกับพวกที่ตั้งวงรออยู่แล้ว.... เสียงร้องเพลงคาราโอเกะของพวกขี้เมาดังอ้อแอ้ลอยลมมาแต่ไกล จันทร์เจ้าลอยอยู่กลางฟ้าพอดิบพอดี โคมลอยที่ปล่อยกันลอยขึ้นสูง มันสูงจนมองเห็นเป็นจุดสีแดงปนไปกับหมู่ดาว...ชายผมสีดอกเลาลุกขึ้น แ ก จ ะ เ ข้ า น อ น แ ล้ ว ล ะ.... O
ศาลานกน้อย พร้อมบริการเสมอ และยินดีรับฟังข้อเสนอแนะจากทุกท่าน
ติดต่อเว็บมาสเตอร์ได้ทางคอลัมน์
เมื่อวันที่ : 31 ม.ค. 2548, 12.45 น.
ผู้อ่านที่รัก,
นิตยสารรายสะดวก และผู้เขียนยินดีรับฟังความคิดเห็นต่อข้อเขียนชิ้นนี้
เชิญคลิกแสดงความเห็นได้โดยอิสระ ขอขอบคุณและรู้สึกเป็นเกียรติอย่างยิ่ง ในการมีส่วนร่วมของท่านในครั้งนี้...