นิตยสารรายสะดวก  Regular Articles  ๒๑ มกราคม ๒๕๔๗
แดดร่มลมตก ชมนกชมไม้ ตอนวันตรุษจีน
จันทน์กะพ้อ
... วันตรุษจีน ​​เป็นวันขึ้น​​ปีใหม่ของจีนตรง​​กับวัน​​ที่ 1 เดือน 1 ของจีน ตามวันทางจันทรคติ ถือ​​เป็นวันเริ่มต้นปีใหม่ของปี ​​และ​​เป็นวันแรกของฤ...
ซินเจียยู่อี่ขอให้สมหวัง

ซินนี้ฮวด​ใช้ให้โชคดีดังปรารถนา



วันตรุษจีน ​เป็นวันขึ้น​ปีใหม่ของจีนตรง​กับวัน​ที่ 1 เดือน 1 ของจีน ตามวันทางจันทรคติ ถือ​เป็นวันเริ่มต้นปีใหม่ของปี ​และ​เป็นวันแรกของฤดูใบไม้ผลิ การดูวันทางจีน​จะ​เป็นแบบจันทรคติ บางเดือนมี 29 วัน เรียกว่าเดือนสั้น หรือบางเดือนมี 30 วัน เรียกว่าเดือนยาว ทำให้ เดือน 12 ของ​แต่ละปี บางครั้งก็มี 29 วัน บางปีก็มี 30 วัน

ใน 1 ปี จีนแบ่ง​เป็น 4 ฤดู ​คือ ชุง แห่ ชิว ตัง วันตรุษจีน​จะ​เป็นวันแรกของฤดูชุง หรือฤดูใบไม้ผลิ ตรง​กับเดือน​ที่ 1,2,3 ของปี​เป็นช่วงเวลา​ที่่อากาศดี​ที่สุด ​คือ ไม่ร้อน ไม่หนาว ​และไม่มีฝน วันตรุษจีนจึงมีชื่ออีกอย่างหนึ่ง​ว่า " วันชุงเจ๋"

​เนื่องจากประเทศจีน​เป็นผืนแผ่นดินกว้างใหญ่ไพศาล ประชากรมากมาย​ การทำเกษตรกรรมไร่นา​เพื่อเลี้ยงปากท้องประชาชน​เป็นสิ่งสำคัญ ​โดยเฉพาะการทำนาปลูกข้าว ​แต่ช่วงปลายปี​คือฤดูหนาว​ที่หนาวจัด ในบางพื้น​ที่อาจมีการปลูกพืช​ได้หลายอย่าง ​แต่ทุกพื้น​ที่ไม่​สามารถปลูกข้าว​ได้ ​เมื่อ​ได้เวลาของฤดูใบไม้ผลิ ​ที่อากาศเริ่มดีขึ้น​ ​ได้เริ่มทำนา ​ได้ทำงานอย่าง​เป็นเรื่อง​​เป็นราว จึงมีการฉลอง​และไหว้ขอ​พระเทพเจ้า​เพื่อให้​เป็นศิริมงคล อวยพรให้ปีใหม่นี้​จะทำงาน​ได้ดี ทำนา​ได้ผลขอให้ผลิตผลพืชไร่สมบูรณ์ กิจการก้าวหน้า การค้ารุ่งเรือง จึงมีการเรียกวันตรุษจีนอีกอย่างหนึ่ง​ว่า "ง่วงตั้งโจ่ย" แปลว่า เทศกาลเริ่มต้น



เทศกาลตรุษจีน พี่น้องชาวจีนมีประเพณีปฏิบัติกันอยู่​ 3 วัน ​คือ

วันจ่าย ทำก่อนวันสิ้นปี 1 วัน ซื้อหาจัดเตรียมของให้เสร็จภายในวันนี้ ก่อน​ที่ร้านค้า​จะหยุดยาว

วันไหว้ สำหรับการไหว้สิ้นปีมีการไหว้เจ้า​ที่ในตอนเช้า​ ไหว้บรรพบุรุษในตอนสาย ไหว้ผีไม่มีญาติในตอนบ่าย (แล้ว​​แต่บางบ้านเท่านั้น​) การไหว้วันตรุษจีน เรียกว่า การไหว้วันชิวอิด

วันถือ ​คือ วันตรุษจีน ​เมื่อตื่นขึ้น​มาในเช้า​วันตรุษจีน จึงไหว้บรรพบุรุษ ​ซึ่งบางบ้านนิยม ไหว้อาหารเจ ส้ม ​และขนมอี๊ ​และบางบ้าน​ที่เคร่งธรรมเนียม ผู้ใหญ่​จะกินเจ 1 มื้อ หรืออาจกินเจวันนั้น​​ทั้งวัน วันถือ ​คือ วันตรุษจีน ​โดยถือกันว่าในวันนี้ทุกคน​จะพูด​และทำ​แต่สิ่ง​ที่​เป็นมงคล เช่น ไม่มีการพูดว่ากัน ​แต่​จะกล่าวคำอวยพร "ซินเจียยู่อี่ ซินนี้ฮวด​ใช้" แปล​เป็นไทย​คือ ขอให้โชคดีปีใหม่นั่นเอง การถืออื่น ๆ​ ​ที่นิยมว่าถือกัน เช่น ห้ามจับไม้กวาดกวาดบ้าน ​เพราะ อาจ​เป็นการกวาดสิ่งดีๆ​ ในบ้านออก​ไปแล้ว​กวาดสิ่งไม่ดี เข้ามา วันถือนี้ บางคนก็เรียกวันเ​ที่ยว ​ซึ่งคงมาจากธรรมเนียมการแต๊ะเอีย ​ที่พอลูกหลาน ​และลูกจ้าง​ได้เงินแต๊ะเอีย ​ที่เปรียบ​ได้​กับโบนัสพิเศษ ก็​ไปเ​ที่ยวกัน วันนี้จึงมี ชื่อเรียกอีกว่า วันเ​ที่ยว เลข​ที่ดี​ที่สุด ​คือ เลขสี่ เรียกว่า ซี่สี่ ​เป็นเลขสิริมงคล

คลิกดูภาพขยาย


การไหว้เจ้า
การไหว้เจ้าของคนจีนมี​ทั้งการไหว้ตามศาลเจ้าต่าง ๆ​ การไหว้​พระภูมิเจ้า​ที่หรือตี่จู๋เอี๊ยตลอดจนการไหว้บรรพบุรุษของตน การไหว้เจ้ามีในหลายโอกาส เช่น ไหว้ในโอกาสเทศกาลสำคัญ ๆ​ ไหว้ในวันเกิดของเทพเจ้าหรือไหว้​เพื่อตอบแทนคุณในการทำการสำเร็จตาม​ที่​ได้บนขอไว้ ​เป็นต้น

เครื่องเซ่นไหว้ มี ซาแซ ​คือ เนื้อสัตว์ 3 ชนิด เช่น หมู เห็ด ไก่ ปลาหมึก ​เป็นต้นแจฉ่าย​คืออาหารเจ มัก​จะ​เป็นวุ้นเส้น​กับเห็ดหูหนู​และฟองเต้าหู้ (ไม่​ได้ปรุงอาหาร) อั่งก๊วยท้อ​คือ ขนมกุยช่ายรูปลูกท้อสีชมพู​ที่​จะไหว้จำนวน​เป็นคู่ บางครั้งมีการใส่ถั่วเผือก หน่อไม้แทนใบกุยช่าย ผลไม้อาจมีส้มเพียงอย่างเดียวหรือมีผลไม้ 5 อย่าง ขนมฮวกก้วยหรือขนมฟูจีนหรือสาลี่มาไหว้ น้ำชา เหล้า ขนมฟูของจีน บางครั้งก็​ใช้ขนมสาลี่ขนาดใหญ่แทนใน​ความหมายเฟื่องฟู ร่ำรวยเพิ่มขึ้น​ มีโชคลาภมากมาย​ กระดาษเงินกระดาษทอง​ซึ่งมีรูปแบบหลายอย่าง ธูปเทียนจีนก็​เป็นอันครบ ในบางครั้งไม่​ต้องมีครบทุกอย่าง ​และการไหว้ในบางครั้งก็มีการตัดบางอย่างออกไม่​ได้ไหว้ตามนี้ ​โดยปกติการไหว้เจ้าในเทศกาลขึ้น​ปีใหม่ของชาวจีนมัก​จะไหว้เฉพาะส้ม 4 ลูก หรือเรียกว่า "ไต่กิก" ​ซึ่ง​เป็นสัญลักษณ์ของ ​ความราบรื่นเหมือนผลกลมของส้ม ​และ​ความเจริญรุ่งเรืองตามสีของเปลือกส้ม

บางครอบครัวก็​จะมีกระดาษเงินกระดาษทอง ​และจุดประทัด การจุดประทัดนี้​เป็น​ความเชื่อว่า​เพื่อขับไล่สิ่งเลวร้ายต่าง ๆ​เช่น ภูตผีปีศาจ​ที่ซ่อนเร้นอยู่​ในบ้านเรือนให้หนี​ไป​เพราะเชื่อว่าผีจีนกลัวไฟ​และเสียงประทัด​เมื่อสิ้นสุดพิธีไหว้แล้ว​ในตอนค่ำวันนั้น​

ชาวจีนถือว่า​เป็นวันมงคลชาวจีน​จะไม่ประกอบการงานไม่ซื้อ ไม่ขาย งดเว้นการกระทำหลายอย่าง​ที่ถือว่า​จะ​เป็น​ไปในทาง​ที่ไม่​เป็นคุณ เช่น ไม่ทะเลาะกันไม่ทำเครื่องภาชนะแตก ไม่​ใช้มีดหรือของมีคม ไม่กวาดบ้าน ​เพราะถือว่า​เป็นการกวาด​เอาโชคออกจากบ้าน ​แต่งกายด้วยเสื้อสีฉูดฉาดให้สวย​ที่สุดเท่า​ที่​จะหา​ได้ตาม​ความแก่ฐานะของครอบครัว เ​ที่ยว​ไปตามบ้านญาติมิตร ​เมื่อพบกันก็กล่าวคำอวยพรแก่กันในวันตรุษจีนนี้ทุกแห่งหน​จะเต็ม​ไปด้วยบรรยากาศแห่ง​ความสนุกสนานรื่นเริง


อย่างไรก็ตามในวันตรุษจีนถือ​เป็นธรรมเนียม​ที่​จะ​ต้อง​ไปไหว้ญาติผู้ใหญ่ เรียกว่า "​ไป๊เจีย" ​และมีการหิ้วส้ม​ไปแลกเปลี่ยนกัน ​เพราะส้มนี้ มีคำจีนเรียกว่า "ไต้กิก" แปลว่า โชคดี การแลกส้ม จึงมี​ความนัยว่า​เอา​ความโชคดีมามอบให้แก่กัน ​พร้อมคำอวยพร ​โดยนิยมกันว่า ​เอาส้ม 4 ผล ใส่ผ้า เช็ดหน้าผืนใหญ่มาส่งให้เจ้าบ้าน เจ้าบ้าน​จะรับไว้แล้ว​นำส้ม 2 ผล ของแขกขึ้น​มาเปลี่ยน​เอาส้ม 2 ผล ของ​ที่บ้านผลัดให้แทน

บางบ้าน​ที่​ใช้ขนมอี๊ไหว้เจ้า ก็อาจมีการเตรียมขนมอี๊ไว้เลี้ยงแขกด้วย อี๊ ​คือ ขนมบัวลอยจีน ​ใช้แป้งข้าวเหนียวนวดจน​ได้​ที่ ผสมสีแดง ​ซึ่ง​เป็นสีแห่งมงคล ​แต่ใส่นิดเดียวพอให้​เป็นสีชมพูดูน่ากิน ต้มใส่น้ำเชื่อม ​ความกลมนุ่ม​ที่เคี้ยวง่ายของขนม มี​ความหมายว่าให้โชคดี คิดทำสิ่งใดก็ให้ง่าย​และราบรื่น

​เมื่อถึงวันตรุษจีน ประเพณีตั้งแต่โบราณมา มีธรรมเนียมการแต๊ะเอีย เงินแต๊ะเอีย แปลตรงตัวว่า ถ่วงเอว ​คือสมัยก่อนคนจีน​ใช้เงินเหรียญ มีรูร้อยเชือกคาดเอว หรือใส่ถุงผ้าห้อยไว้​ที่เอว พอถึงตรุษจีนเ​ถ้าแก่ให้เงินลูกจ้าง ลูกจ้างก็​เอามาร้อยเอว​เป็นเงินแต๊ะเอีย ​คือถ่วงเอวให้หนักขึ้น​

สมัย​ต่อมาแต๊ะเอียด้วยการให้เงินใส่ซอง​ที่เรียกว่า อั้งเปา
อั้ง หรือ อั๊ง แปลว่า สีแดง สีสิริมงคล อวยพรให้โชคดี
เปา แปลว่า ห่อ หรือ ซอง นั่นเอง จึงหมายถึง ซองแดง

การให้แต๊ะเอียนี้ ​คือ นายจ้างให้ลูกจ้าง ​กับให้กันเองในครอบครัวว่าพ่อแม่ให้ลูกหลาน ​แต่​ถ้าลูก​ได้ทำงานแล้ว​ หรือออกเรือนแล้ว​ ก็​จะ​เป็นฝ่ายให้พ่อแม่ ​ซึ่งพ่อแม่​ที่ฐานะดี ก็มัก​จะแต๊ะเอีย กลับคืนมาในจำนวน​ที่เท่ากัน หรือเพิ่มให้มากขึ้น​ ​ได้​แต่​จะให้​เป็นเงินของพ่อแม่เอง ไม่ใช่​เอาเงิน​ที่ลูกให้มานั้น​ ให้กลับคืนมา ​ส่วนเขย สะใภ้ ตามธรรมเนียมก็ควรให้น้องสามี​และน้องภรรยา ​ส่วนคน ​ที่มีศักดิ์​เป็นลุง ป้า น้า อา ก็ควรมีแต๊ะเอียให้หลาน ๆ​ เช่นกัน ธรรมเนียมการแต๊ะเอียนี้ ผู้ใหญ่​ที่พิถีพิถัน​จะ​เอาเงินใส่ซองแดงอย่างมีเคล็ด ​คือให้​เป็น เลข​ที่ดี​ที่สุด เรียกว่า "ซี่ลี่" ​เพราะถือว่า​เป็นเลขสิริมงคล ซี่ ​กับ สี่ ​คือเลข 4 ซี่สี่ ก็​คือ คู่สี่ นั่นเอง

ตัวอย่างการให้แต๊ะเอีย​เป็นเลข "ซี่สี่" ​คือ 400 ​จะ​เป็นตัวเลข 400 ​กับแบงก์ร้อย 4 ใบ หรือ​จะให้​เป็น 2 เท่า 3 เท่า ของซี่สี่ เช่น 800 , 1200 ก็​ได้

อีกเกร็ดหนึ่ง​​ที่น่าสนใจ สำหรับเทศกาลตรุษจีน ​คือ การเล่นไพ่ ​โดยเฉพาะการเล่นยี่อิด ​จะนิยมกันมากผู้ใหญ่หลายท่านถือ​เอาการเล่นไพ่ ในวันตรุษ​เป็นเรื่อง​เสี่ยงทาย ​ถ้าเล่น​ได้ก็ถือ​เป็นเคล็ดว่าตลอดปีใหม่นี้​จะเฮงหรือโชคดี ​และ​ที่พลาดไม่​ได้ ​คือ การติดยันต์แผ่นใหม่​ที่หน้าประตูบ้าน ​เพื่อ​เป็นสิริมงคล​และคุ้มครองภัย



15 วันแห่งการฉลองตรุษจีน

วันแรกของปีใหม่ ​เป็นการต้อนรับเทวดาแห่งสวรรค์​และโลก หลายคนงดทานเนื้อ ในวันนี้ด้วย​ความเชื่อ​ที่ว่า​จะ​เป็นการต่ออายุ​และนำมา​ซึ่ง​ความสุขในชีวิตให้​กับตน

วัน​ที่สอง ชาวจีน​จะไหว้บรรพชน​และเทวดา​ทั้งหลาย ​และ​จะดี​เป็นพิเศษ​กับสุนัข เลี้ยงดูให้ข้าวอาบ น้ำให้แก่มัน ด้วยเชื่อว่า วัน​ที่สองนี้​เป็นวันเกิดของสุนัขทุกตัว

วัน​ที่สาม​และสี่ ​จะ​เป็นวันสำหรับลูกหลาน​จะ​ไปเคารพอวยพรต่อบิดามารดา บุตรเขย​ที่​จะ​ต้องทำ​ความเคารพแก่พ่อตาแม่ยายของตน

วัน​ที่ห้า เรียกว่า พูวู ​ซึ่งวันนี้ทุกคน​จะอยู่​​กับบ้าน​เพื่อต้อนรับการมาเยือน ของเทพเจ้าแห่ง​ความร่ำรวย ในวันนี้​จะไม่มี​ใคร​ไปเยี่ยม​ใคร​เพราะ​จะถือว่า​เป็นการนำโชคร้าย มาสู่พวก​เขา​ทั้งสองฝ่าย

วัน​ที่หก ถึงสิบชาวจีน​จะเดินทาง​ไปเยี่ยมเยียนญาติพี่น้อง​เพื่อนฝูงของ ครอบครัว ​และ​ไปวัด​ไปวาสวดมนต์​เพื่อ​ความร่ำรวย​และ​ความสุข

วัน​ที่เจ็ด ของตุรุษจีน​เป็นวัน​ที่ชาวนานำ​เอาผลผลิตของตนออกมาชาวนาเหล่านี้​จะทำน้ำ​ที่ทำมาจากผักเจ็ดชนิด​เพื่อฉลองวันนี้ วัน​ที่เจ็ดถือ​เป็นวันเกิด ของมนุษย์ในวันนี้อาหาร​จะ​เป็น หมี่ซั่วกิน​เพื่อชีวิต​ที่ยาวนาน​และปลาดิบ​เพื่อ​ความสำเร็จ

วัน​ที่แปด ชาวฟูเจียน ​จะมีการทานอาหารร่วมกัน​กับครอบครอบอีกครั้ง ​และ​เมื่อถึงเวลาเ​ที่ยงคืนทุกคน​จะสวดมนต์ของพรจาก เทียนกง เทพแห่งสวรรค์

วัน​ที่เก้า ​จะสวดมนต์ไหว้​และถวายอาหารแก่ เง็กเซียนฮ่องเต้

วัน​ที่สิบถึงวัน​ที่สิบสอง ​เป็นวันของ​เพื่อน​และญาติๆ​ ​ซึ่งควรเชื้อเชิญกันมาทานอาหารเย็น หลังจาก​ที่​ได้รับประทาน​ที่อุดมด้วยไขมันมามากแล้ว​

วัน​ที่สิบสามถือ​เป็นวัน​ที่เราควรทานข้าวธรรมดา​กับผักดองกิมกิ ถือ​เป็นการชำระล้างร่างกาย

วัน​ที่สิบสี่ ​ความ​เป็นวัน​ที่เตรียมงานฉลองโคมไฟ​ซึ่ง​จะมีขึ้น​ ในคืนของวัน​ที่สิบห้าแห่งการฉลองตรุษจีน

บ้าน​ที่ทำการค้า บางแห่งเริ่มเปิดงานวัน​ที่ 2 บางแห่งดูวันดี ​และยางทีก็รอเปิดวัน​ที่ 4 วัน​ที่"เหล่าเอี้ย" หรือเจ้า​จะเสด็จกลับลงมา ​แต่สำหรับชาวนาชาวไร่จีน ​จะพักเต็ม ๆ​ ถึงวัน​ที่ 15 เดือน 1 ของจีน ​ซึ่งคนจีน​จะมีไหว้อีกครั้ง เรียกเทศกาลไหว้นี้ว่า "ง่วงเซียวโจ่ย" แปลว่า เทศกาลกลางเดือน ​และมีบ้าง​ที่เรียกเทศกาลนี้ว่า เทศกาลชาวนา ​เพราะ​เป็นวัน​และคืนสุดท้าย​ที่ชาวนา​จะฉลองเต็ม​ที่ก่อนเริ่มทำงาน

ตรุษจีนจึง​เป็นเทศกาลแห่ง​ความสุข มีกลิ่นอายของ​ความรัก​ความอบอุ่น​และสดขื่นรื่นเริงทุกปี ​เป็นวิถีชีวิต​ที่ดีงาม​ที่สืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ สร้างลูกหลานจีนไทย​ส่วนใหญ่ให้เติบโตอย่างมีคุณภาพ ​เป็นคนดีของประเทศไทย



ข้อมูลจากหนังสือ "ตึ่งหนั่งเกี้ย"​และ "เอี้ยซุงฮวดไช้-ลูกหลานกตัญญูโชคดี" ​โดย จิตรา ก่อนันทเกียรติ
http://www.thummada.com/cgi-bin/iB3/ikonboard.cgi?s=400e8bb40c29ffff;act=ST;f=7;t=665;st=0

 

F a c t   C a r d
Article ID A-356 Article's Rate 19 votes
ชื่อเรื่อง แดดร่มลมตก ชมนกชมไม้ ตอนวันตรุษจีน
ผู้แต่ง จันทน์กะพ้อ
ตีพิมพ์เมื่อ ๒๑ มกราคม ๒๕๔๗
ตีพิมพ์ในคอลัมน์ แดดร่มลมตก ชมนกชมไม้
จำนวนผู้เปิดอ่าน ๑๔๒๖ ครั้ง
จำนวนความเห็น ๒ ความเห็น
จำนวนดอกไม้รวม ๘๕
| | | |
เชิญโหวตให้เรตติ้งดอกไม้แก่ข้อเขียนนี้  
R e a d e r ' s   C o m m e n t
ความเห็นที่ ๑ : ศาลานกน้อย [C-1057 ], [000.000.000.000]
เมื่อวันที่ : 21 ม.ค. 2547, 01.56 น.

ผู้อ่าน​ที่รัก,

นิตยสารรายสะดวก​ ​และผู้เขียนยินดีรับฟัง​ความคิดเห็นต่อข้อเขียนชิ้นนี้
เชิญคลิกแสดง​ความเห็น​ได้​โดยอิสระ ขอขอบคุณ​และรู้สึก​เป็นเกียรติอย่างยิ่ง ในการมี​ส่วนร่วมของท่านในครั้งนี้...​

แจ้งลบข้อความ


ความเห็นที่ ๒ : Danai Jang [C-10864 ], [202.90.6.36]
เมื่อวันที่ : 16 ก.พ. 2550, 17.37 น.

ดีจัง ทำให้รู้ถึงธรรมเนียมข้อปฏิบัติต่าง ๆ​ ​และ​ความหมาย​ที่ดี ๆ​ ของเทศกาลตรุษจีน

แจ้งลบข้อความ


สั่งให้ระบบส่งเมลแจ้งการเพิ่มเติมความเห็น
 ศาลานกน้อย พร้อมบริการเสมอ และยินดีรับฟังข้อเสนอแนะจากทุกท่าน  ติดต่อเว็บมาสเตอร์ได้ทางคอลัมน์ คุยกับลุงเปี๊ยก หรือทางอีเมลได้ที่ uncle-piak@noknoi.com  พัฒนาระบบ : ธีรพงษ์ สุทธิวราภิรักษ์  โลโกนกน้อย : สุชา สนิทวงศ์  ภาพดอกไม้ในนกแชท : ณัฐพร บุญประภา  ลิขสิทธิ์งานเขียนในนิตยสารรายสะดวก เป็นของผู้เขียนเรื่องนั้น  ข้อความที่โพสบนเว็บไซต์แห่งนี้ เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้โพสทั้งสิ้น