"...​ โจทย์ข้อหนึ่ง​ในข้อสอบวิชาฟิสิกส์ ของมหาวิทยาลัยโคเปนเฮเกนมีดังนึ้

จงอธิบายว่าท่าน​จะ​ใช้ บารอมิเตอร์วัด​ความสูงของตึกระฟ้า​ได้อย่างไร

รู้จักกันนะครับว่า​บาร์รอมิเตอร์ นี่ก็​คือเครื่องมือวัด​ความกดอากาศนั่นเอง

(อธิบายเพิ่มเติมก็คง​ต้องบอกว่า อากาศนั้น​มันมีน้ำหนักหรือมีแรงกดนั่นเอง ​และแรงกดของอากาศนั้น​​เมื่อ อยู่​ในระดับ​ความสูง​ที่เปลี่ยน​ไป ​ความกดอากาศก็เปลี่ยน​ไปด้วย)

นักศึกษาคนหนึ่ง​เขียนคำตอบลง​ไปว่า

"​เอาเชือกยาวๆ​ ผูก​กับบารอมิเตอร์แล้ว​หย่อนลงมาจากยอดตึก แล้ว​ก็​เอา​ความยาวเชือกบวก​ความสูงบารอมิเตอร์ก็​จะ​ได้​ความสูงของ ตึก"

ฟังดู​เป็นอย่างไรครับ​คำตอบนี้ ผมฟังครั้งแรกผมยังอมยิ้มเลย​ครับ​ ​แต่อาจารย์​ที่ตรวจข้อสอบไม่นึกขันอย่างผมด้วย อาจารย์ตัดสินให้นักศึกษาคนนั้น​สอบตก

นักศึกษาผู้นั้น​ยืนยันต่อ อาจารย์​ที่ปรึกษาว่า คำตอบของ​เขาควร​จะถูก​ต้องอย่างไม่มีข้อโต้แย้ง​และคำตอบของ​เขาก็​สามารถพิสูจน์​ได้ทางวิทยาศาสตร์

ทางมหาวิทยาลัยจึงตั้งกรรมการชุด หนึ่ง​มาตัดสินเรื่อง​นี้ ​และใน​ที่สุดคณะกรรมการก็มี​ความเห็นตรงกันว่าคำตอบนั้น​ถูก​ต้องอย่างแน่นอน ​แต่​เป็นคำตอบ​ที่ไม่แสดงถึง​ความรู้​ความ​สามารถทางฟิสิกส์

ดังนั้น​ ​เพื่อ​เป็นการแก้ข้อขัดแย้ง​ที่เกิดขึ้น​ ทางคณะกรรมการจึงให้เรียกนักศึกษาคนนั้น​มา แล้ว​ให้สอบข้อสอบข้อนั้น​อีกครั้งหนึ่ง​ต่อหน้า​โดยให้เวลาเพียง 6 นาที เท่า​กับเวลาในการสอบข้อสอบเดิม​เพื่อหาคำตอบ​ที่แสดงให้เห็นถึง​ความรู้ทางด้านฟิสิกส์

หลังจากผ่าน​ไป 3 นาที นักศึกษาคนนั้น​ก็ยังนั่งนิ่งอยู่​ กรรมการจึงเตือนว่าเวลาผ่าน​ไปครึ่งหนึ่ง​แล้ว​​จะไม่ตอบหรืออย่างไร

นักศึกษาหัวรั้นจึงตอบว่า ​เขามีคำตอบมากมาย​​ที่เกี่ยว​กับฟิสิกส์ ​แต่ไม่​สามารถตัดสินใจ​ได้ว่า​จะ​ใช้คำตอบไหนดี​และ​เมื่อ​ได้รับคำเตือนอีกครั้ง นักศึกษาจึงเขียนคำตอบลง​ไปดังนี้

" ให้​เอาบารอมิเตอร์ขึ้น​​ไปบนดาดฟ้าตึก ​และทิ้งลงมาจับเวลาจนถึงพื้น, ​ความสูงของตึกหา​ได้จากสูตร H=0.5g*t ​กำลัง 2

หรือ​ถ้าแดดแรงพอ ให้วัด​ความสูง บารอมิเตอร์แล้ว​ก็วางบารอมิเตอร์ให้ตั้งฉากพื้น แล้ว​วัด​ความยาวของเงาบารอ มอเตอร์ จากนั้น​ก็วัด​ความยาวของเงาตึก แล้ว​คิดด้วยตรีโกณมิติก็​จะ​ได้​ความ สูงของตึก​โดยไม่​ต้องขึ้น​​ไปบนตึกด้วยซ้ำ

หรือ​ถ้าเกิดอยาก​ใช้​ความ​สามารถด้าน วิทยาศาสตร์มากกว่านี้ ก็​เอาเชือกเส้นสั้นๆ​ มาผูกกะบารอมิเตอร์แล้ว​แกว่ง เหมือนลูกตุ้ม ตอนแรกก็แกว่งระดับพื้นดิน แล้ว​ก็​ไปแกว่งอีกทีบนดาดฟ้า ​ความสูงของตึก​จะหา​ได้จาก ​ความแตกต่างของคาบการแกว่ง ​เนื่องจาก​ความแตกต่างของ แรงดึดดูดจากจุดศูนย์กลางของมวล คำนวณจาก T = 2 พาย ​กำลัง 2 ราก​ที่ 2 ของ l/g

​ถ้าตึกมีบันไดหนีไฟก็ง่ายๆ​ ก็เดินขึ้น​​ไป​เอาบารอมิเตอร์ทาบแล้ว​ก็ทำเครื่องหมาย​ไปเรื่อยๆ​ จนถึงยอดตึกนับไว้คูณ ด้วย​ความสูงของบารอมิเตอร์ก็​ได้​ความสูงตึก

​แต่​ถ้าคุณ​เป็นคน​ที่น่าเบื่อ​และยึดถือ ตามแบบแผนจำเจซ้ำซาก คุณก็​เอาบารอมิเตอร์วัด​ความดันอากาศ​ที่พื้น​และ​ที่ยอดตึก คำนวณ​ความแตกต่างของ​ความดันก็​จะ​ได้​ความสูง

​ส่วนวิธีสุดท้ายง่าย​และตรง​ไปตรงมาก็​คือ​ไปเคาะประตูห้องภารโรง แล้ว​บอกว่าอยาก​ได้ บารอมิเตอร์สวยๆ​ใหม่เอี่ยมสักอันไหม ช่วยบอก​ความสูงของตึกให้ผมทีแล้ว​ผม​จะยก ให้ !!!.

นักศึกษาคนนั้น​​คือ นีล โบร์ ผู้​ได้รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ในปีค.ศ.1922 ^^(1996) ...​"

หลายคน​ที่อ่านมาถึงตรงนี้อาจ​จะบอก​เป็นเสียงเดียวกันว่า เจ้านี่มันตอบ​ได้กวนอวัยวะเบื้องต่ำ ​และบางทีหากคุณ​เป็นหนึ่ง​ในอาจารย์​ที่ตรวจข้อสอบคง​จะให้ตกอย่างไม่​ต้องสงสัย

​ส่วนอีกหลายคนเช่นฉันกลับทึ่ง​กับคำตอบ​และ​ถ้าฉัน​เป็นอาจารย์ แทน​ที่ฉัน​จะโกรธ​เป็นฟืน​เป็นไฟ​กับคำตอบเหล่านี้ แล้ว​ให้​เขาสอบตก ฉันคง​จะเรียก​เขามาทำข้อสอบอีกครั้ง แล้ว​ฉัน​จะเขียนข้อสอบเดิมขึ้น​มาใหม่ ​เพื่อวัดผล​เขาอีกครั้ง

ฉันจำ​ได้คร่าวๆ​​กับหนังเรื่อง​ Phenomenon ​ที่มี John Travolta แสดงนำว่ามีอยู่​ฉากหนึ่ง​​ที่​เขาถูกนำตัว​ไปสอบสวนเกี่ยว​กับ​ความ​สามารถของ​เขา ในฉากนั้น​เรา​จะเห็นถึง​ความแตกต่างของ อัจฉริยะ ​กับคนปรกติในคำถาม​ที่ตอบโต้กัน

หรืออย่างในคำถามด้านบนก็ตาม เรามาดูคำถามนี้อีกครั้ง

"จงอธิบายว่าท่าน​จะ​ใช้ บารอมิเตอร์วัด​ความสูงของตึกระฟ้า​ได้อย่างไร"

สำหรับนักศึกษาวิชาฟิสิก​ที่​กำลังสอบ พวก​เขาคง​จะเข้าใจว่าคำถามนี้​ต้องการให้นำ​เอาการวัด​ความกดอากาศของบารอนมิเตอร์มา​ใช้คำนวนหา​ความสูงของตึกอย่างไม่​ต้องสงสัย

​แต่​ความคิดแบบนั้น​ กลับ​เป็นการปิดกั้น​ความคิดอื่นๆ​​ที่​จะ​ใช้สำหรับหาคำตอบด้วยเช่นกัน!!!

ในการดำเนินชีวิตประจำวันเราอาจ​จะ​ต้องเจอ​กับเหตุการณ์​ที่ไม่คาดคิดเกิดขึ้น​อยู่​เสมอ การ​ที่เรารู้จักนำสิ่งรอบข้างมา​ใช้สำหรับแก้ปัญหาก็​เป็นสิ่ง​ที่หลายคนอาจ​จะลืมนึกถึง ​เมื่อเราถูกสอนให้จำกัด​ความคิดอยู่​ในกรอบมันจึงกลาย​เป็นการทำลายจินตรนาการทาง​ความคิด​ที่น่าเสียดายยิ่ง ยกตัวอย่างเช่น ไม่จำ​เป็นว่าช้อน​ต้อง​เอาไว้ตักข้าวเสมอ​ไป ไม่จำ​เป็น​ที่ไขควงเท่านั้น​​ที่​จะไขน๊อต​ได้

การแก้ปัญหา​ที่ดี จึงควร​จะมองปัญหา​ทั้งหมดว่าอะไร​​คือปัญหา เรามีอะไร​​ที่​สามารถ​ใช้​ได้บ้าง แล้ว​สิ่ง​ที่มีนั้น​​จะ​เอามาแก้ปัญหา​ได้อย่างไร แล้ว​สุดท้ายวิธีไหนจึง​จะ​เป็นวิธี​ที่ดี​ที่สุด ​เมื่อเราเห็นหมดทุกข้อตามนี้ เราก็​จะแก้ปัญหาต่างๆ​​ได้​โดยง่าย​และถูก​ต้อง​ได้

ดังนี้แล้ว​ คำถามในตอนต้นการ​จะ​ไปปรับให้นักศึกษาท่านนี้ตกจึงเกิดจากทิฐิของอาจารย์ล้วนๆ​ ​ทั้งๆ​​ที่ปัญหา​ที่แท้จริงนั้น​เกิดมาจากคำถาม​ที่มีช่องโหว่​และไม่รัดกุมเพียงพอต่างหาก

(** เนื้อเรื่อง​จาก...​ไหนไม่รู้เหมือนกัน ​พอดีมีคนโพสให้อ่านเห็นแล้ว​น่าสนใจดีเลย​นำมาเล่าสู่กันฟัง)