ดีใจครับ​​ที่มีหลายคนชอบเรื่อง​ชุมชนแห่งลุ่มแม่น้ำม้า ก็เลย​อยาก​จะเล่าเบื้องหลังของภาพ​และเรื่อง​​ที่​ได้มาให้ฟังกัน....​

ผม​กับ​เพื่อนเดินทางออกจากท่าขี้เหล็กตอนเช้า​ แวะกินข้าวกลางวัน​ที่เชียงตุง แล้ว​ก็มุ่งตรง​ไปเมืองลาเลย​ ถึงเมืองลา​เอาตอนเย็น

ก่อน​จะเข้าตัวเมืองสักครึ่งชั่วโมงก็​เป็นชุมชนไทลื้อนี่แหละ​ครับ​ คนไทลื้อ​ส่วนใหญ่​จะอยู่​ในแค้วน "สิบสองปันนา" ​ซึ่งอยู่​ในเขตมณฑลยูนานของจีน ​แต่ชุมชนไทลื้อ​ที่เมืองลานี้​เป็นพวกไทลื้อ​ที่ติ่งออกมาอยู่​ในเขตรัฐฉานของพะม่า ​ซึ่ง​ส่วนมาก​จะมี​แต่คน "ไทยใหญ่"

เมืองลานี้​แม้​จะอยู่​ในพะม่า​แต่ก็ถูกจีนเช่า​ไปปกครองทำประโยชน์เรียกว่า "เขตปกครองพิเศษ" ​เพราะในตัวเมืองมี​แต่คนจีน ​ใช้เงินสกุลหยวน ​และ​ใช้ภาษาจีน ​ส่วนนอกเมืองออก​ไป​เป็นชาวบ้านไทลื้อ​ซึ่งพูด​กับเรารู้เรื่อง​ด้วยภาษา "คำเมือง" ของไทยล้านนา

เมืองลาถูกจีนสร้างใหม่​เมื่อสิบกว่าปีมานี้ ให้​เป็นเมืองคาสิโน มีบ่อนใหญ่ๆ​หลายแห่ง ​แต่ละแห่ง​เป็นตึกสูงสีชั้นก็มี ​และมีโรงแรมใหญ่ขนาดร้อยห้องอีกหลายแห่ง​เพื่อรับนักท่องเ​ที่ยว ​เขาพยายาม​จะทำให้​เป็นมาเก๊าอีกแห่งหนึ่ง​

นักลงทุนจีน​เป็นผู้มาลงทุนกัน เรียกว่าสร้างเมืองขึ้น​ใหม่​ทั้งเมืองทีเดียวละ นอกจากมีบ่อนคาสิโน มีไนท์คลับ มีบาร์เหล้ามีบาร์คาราโอเกะแล้ว​ยังมี"น้องหนู" อยู่​​เป็นโซนโคมเขียว​โดยเฉพาะ นับว่า​เป็นเมืองคนบาปแห่งหนึ่ง​ของโลกทีเดียว

หลังจากสร้างเสร็จก็มีคนจีนหลั่งไหลเข้ามาเ​ที่ยวกันมากมาย​ มีไฟสว่างไสว​ไป​ทั้งเมือง ร้านรวงเกือบ​ทั้งเมืองเปิดตลอดยี่สิบสี่ชั่วโมง ​เป็นเมือง​ที่ไม่เคยหลับอย่างนิวยอร์ค ​แต่กระจอกกว่ามาก (ลอง​ไปฟังเพลง นิวยอรค์-นิวยอร์ค ดูนะครับ​ !)

​แต่แล้ว​ใน​ที่สุดรัฐบาลจีนเองก็เห็นว่าพลเมืองของตนมัวเมา ​และ​เอาเงินมาทิ้ง​ที่นี่มาก​ไป ก็เลย​ห้ามคนจีนเข้าเมืองลา เปิดไว้สำหรับให้คนต่างชาติเช่นไทย​และชาติอื่นๆ​เ​ที่ยว ​แต่ก็ไม่ค่อยมีคนชาติอื่น​ไปเ​ที่ยวกัน

เมืองลาเวลานี้จึงเหมือนเมืองร้าง ถนนว่าง โรงแรมว่างรอวันปิด บ่อนใหญ่ปิดสนิท มีบ่อนเล็กๆ​ให้ชาวบ้านเล่นกันเอง นักลงทุนจีน​กำลังต่อรอง​กับรัฐบาลให้เปิดเมืองอีกครั้งก่อน​ที่เมือง​ทั้งเมือง​จะร้าง​ไปจริงๆ​ ...​ ​ส่วนน้องหนูก็ราย​ได้ตก​และหิวโหย !

ผมเสียเวลาอยู่​ในเมืองลาถึงสองคืน ออก​ไปเดินเล่นยามค่ำคืน​เพื่อดูตลาดกลางคืน​ซึ่งเปิดยี่สิบสี่ชั่วโมง ถูกน้องหนูพยายามฉุดกระชากลาก​ไป​จะให้​ใช้บริการเสียหลายครั้ง แทบ​จะ​เอาตัวไม่รอด !

กลางวัน​เขา(ทัวร์) ก็พา​ไปดูสิ่ง​ที่ไม่น่าสนใจ(สำหรับผม) เช่นร้านขายหยก ​และ​ที่สำคัญของ​เขา​เพราะโปรแกรมทัวร์​เขาจัดไว้อย่างนี้

ตอนบ่ายวันสุดท้ายจึงขอยกเลิกโปรแกรมของ​เขา​ทั้งหมด บอกว่า​จะ​ไปเยี่ยมบ้านไทลื้อนอกเมือง นั่นแหละ​จึง​ได้เรื่อง​​และรูปพวกนี้มาดูกัน..

เสียดาย​ที่มีเวลาน้อยสำหรับสิ่ง​ที่อยากรู้ จึงขอบอก​เพื่อนๆ​ว่า​ถ้า​ใคร​จะ​ไปเ​ที่ยวเมืองลาละก็ บอกคน​ที่​จะจัดโปรแกรมว่าอยากดูชีวิตคนไทลื้อจริงๆ​ ขอ​ไปนอน​ที่บ้าน​เขา กินอย่าง​ที่​เขากิน (ยังไม่เคยมีบริการนี้มาก่อน) อยาก​ไปดูวัดของ​เขา (ผมไม่​ได้​ไปวัดเลย​ มัว​แต่​ไปดูอะไร​ก็ไม่รู้)

​และควรกำหนดโปรแกรมให้ค้างเชียงตุงหนึ่ง​คืน ค้างเมืองลาหนึ่ง​คืน ​ที่เชียงตุงก็น่าเ​ที่ยว มี​ความเก่าแก่​ที่ยังพอเหลืออยู่​ให้ดู

พูดเรื่อง​"น้องหนู" อีกที ...​น้องหนูแห่งเมืองลา​ทั้งหมด​เป็นคนจีน ​เขาห้ามคนไทลื้อ หรือไทยอื่นๆ​ทำอาชีพน้องหนู อาชีพนี้สงวนไว้สำหรับคนจีนเท่านั้น​ สาธุ !

เรื่อง​​ที่เล่าสู่กันฟังนี้ผมประมวลมาจาก​ที่เห็นเองบ้าง ​ที่ไก๊ดเล่าให้ฟังบ้าง คิด​เอาเองบ้าง อ่าน​เอาจากหนังสือบ้าง ข้อมูลบางอย่างอาจไม่ถูก​ต้อง ​ถ้า​ใคร​ต้องการข้อมูล​ที่ถูก​ต้องจริงควรค้นคว้าจาก​ที่อื่นด้วย

ขอแนะนำอีกนิดว่า ​ถ้าคิด​จะ​ไปเ​ที่ยวอย่า​เอารถ​ไปเองเลย​ ​เพราะจากท่า ขี้เหล็กถึงเมืองลามีด่านตรวจมากมาย​นับ​ได้สิบกว่าด่าน ​เป็นของทหารก็มี ​เป็นของพวกว้าก็มี บางแห่ง​เขาเรียก "ด่านจิ๊กโก๋" ​คือเด็กหนุ่มลูกหลานเจ้าหน้า​ที่ด่านนั่นแหละ​ ​เอาไม้มากั้น เปิดด่านซ้อนขึ้น​มาใกล้ๆ​ เก็บเงิน​ไป​ใช้​ส่วนตัว

​และ​ที่เมืองลา​ถ้าพูดจีนกลางไม่​ได้ก็​จะลำบาก ควร​ไป​กับทัวร์​ที่เชื่อถือ​ได้ ​เพราะ​เขารู้ลู่ทางดีกว่าเรา​และ​เขามีไก๊ดท้องถิ่น​เมื่อ​ไปถึงเมืองลา​ซึ่งพูดภาษาไทย-จีน​ได้ ...​

พะม่าเคย​เป็นเมืองขึ้น​อังกฤษ การขับรถก็เลย​ขับชิดซ้าย (​คือรถพวงมาลัยขวาอย่างเมืองเรา) ​แต่​ต่อมาอยาก​จะล้างวัฒนธรรมนี้ออก​ไป​เพราะ​เป็นอิสระแล้ว​ จึงให้ขับขวา(แบบยุโรป​และอเมริกา) เรื่อง​นี้ตลกตรง​ที่รถยนต์เกือบ​ทั้งหมดในพะม่ากลับ​เป็นพวงมาลัยขวาแบบเมืองเรา ดังนั้น​​ถ้า​เอารถ​ไปเอง​จะปวดหัวมาก ขนาดนั่งรถตู้​ไปเวลารถสวนกันนึกว่า​จะชนกันทุกที ​เพราะคนขับรถ​จะชิดขวาของถนน ​แต่ใจเราคิดว่ามัน​ต้องชิดซ้ายสิวะ ! ​ถ้าขับ​ไปเองคง​จะชนกันแน่...​

​เมื่อกลับมาบ้านแล้ว​ผมคัด​เอารูปมาทำ POWERPOINT ​ได้ชุดหนึ่ง​ ให้​เพื่อนๆ​ดูกัน ดีกว่า​ที่​เอาโพสต์ลงในศาลานกน้อยมาก​เพราะรูปเต็มจอ ​และทำ special effect ​ได้ ก็เลย​อยาก​จะฝากถึงลุงเปี๊ยกว่าน่า​จะเปิดแผนก POWERPOINT สำหรับศาลานกน้อยบ้าง​จะ​ได้​เอารูปสวยๆ​มาแลกเปลี่ยนกันดู...​

จบแล้ว​ละครับ​ !

ชาร ทิคัมพร